Każdego roku w kalendarzu liturgicznym Kościół wyznacza specjalny tydzień znany jako Wielki. Wiele osób przeżywa ten tydzień tak jak każdy inny i nie zastanawia się nad jego znaczeniem. Czas chronologiczny można uświęcać poprzez dobre uczynki, praktykowanie modlitwy i zjednoczenie się z tajemnicą Chrystusa. To właśnie Kościół pragnie podkreślić w tych świętych dniach. To, co świętujemy w każdą niedzielę, w tym tygodniu świętujemy w sposób bardziej dydaktyczny i pogłębiony.
Po zakończeniu okresu Wielkiego Postu Kościół wkracza począwszy od Niedzieli Palmowej w Wielki Tydzień. Mogą pojawić się pytania: Dlaczego Wielki? Dlaczego ten tydzień jest ważniejszy od innych? Jest on wielki, ponieważ upamiętnia wielką tajemnicę Odkupienia dokonanego przez Syna Bożego: Jego mękę, śmierć i zmartwychwstanie. Zaprasza chrześcijanina do uświęcenia się poprzez sprawowaną tajemnicę i zaangażowanie się w przemianę społeczeństwa. Podczas Wielkiego Tygodnia Kościół celebruje tajemnice zbawienia, które wypełniły się w ostatnich dniach Jego życia przez Jezusa Chrystusa, począwszy od Jego mesjańskiego wjazdu do Jerozolimy.
W Niedzielę Palmową rozpoczynamy obchody Wielkiego Tygodnia upamiętniając wjazd Jezusa do Jerozolimy, aby wypełnić swoje misterium paschalne. Z gałązkami palmowymi w rękach ludzie idą w procesji do kościoła, gdzie obchodzona jest męka i śmierć Jezusa. W liturgii rozpoczynającej Wielki Tydzień gałązki przypominają o powitaniu, jakie zgotowali Mu ludzie, rozkładając płaszcze i wymachując gałązkami przy tryumfalnym wejściu Jezus do świętego miasta. Po tym początku triumfalnego wjazdu liturgia przedstawia orędzie Męki Pańskiej, rozpoczynając od czytania z Księgi proroka Izajasza (Iz 50, 4-7) i śpiewając trzecią pieśń Sługi. Czytanie to stanowi klucz do lektury Ewangelii o Męce Pańskiej (Mk 14,1-15,47).
W Wielki Poniedziałek podczas liturgii Mszy świętej czytana jest Ewangelia według św. Jana (J 12, 1-11). Sześć dni przed Wielkanocą Jezus przybywa do Betanii, aby złożyć ostatnią wizytę swoim przyjaciołom. Jest coraz bliższa męka Zbawiciela. Maria z Betanii namaszcza stopy Jezusa olejkiem nardowym, a Jezus oznajmia, że nadeszła Jego godzina. W pierwszym czytaniu zaśpiewana jest pierwsza pieśń Sługi Pańskiego: „Oto mój Sługa, na którego posłałem mojego Ducha”.
Głównym przesłaniem Wielkiego Wtorku jest Ostatnia Wieczerza. W Ewangelii znajdujemy zapowiedź Wielkiego Czwartku. Jezus zapowiada zdradę Judasza i słabość Piotra. „Teraz Syn Człowieczy został otoczony chwałą, a Bóg został w Nim chwałą otoczony”. Pierwsze czytanie jest drugą pieśnią Sługi Pańskiego, w której opisana jest misja Jezusa. Bóg przeznaczył go, aby był światłem dla narodów, aby zbawienie dotarło aż do krańców ziemi.
W Wielką Środę w wielu parafiach w Brazylii odbywa się „Procesja Spotkania”. Mężczyźni wychodzą z kościoła lub określonego miejsca z figurą Jezusa niosącego Krzyż; kobiety wychodzą z innego miejsca z figurą Matką Boską Bolesną. Następnie dochodzi do bolesnego spotkania Matki i Syna. Ksiądz wygłasza kazanie na temat siedmiu ostatnich słów Jezusa, oferując refleksję, która wzywa wiernych do nawrócenia i pokuty.
Wielki Czwartek rozpoczyna się celebracją Mszy Krzyżma. Jest to Msza św. pontyfikalna, podczas której biskup gromadzi się z całym prezbiterium, osobami konsekrowanymi, klerykami, przedstawicielami parafii i liczną grupą wiernych, aby uczcić jedność diecezji. Przypomina ona ustanowienie posługi kapłańskiej, podczas której kapłani odnawiają przyrzeczenia złożone w dniu święceń kapłańskich. Bardzo ważnym momentem tej celebracji jest poświęcenie olejów: katechumenów, chorych oraz Krzyżma. Pod koniec Mszy Świętej te święte oleje są rozdawane, a księża zabierają je do swoich parafii i wspólnot, gdzie zostaną udzielone sakramenty chrztu, namaszczenia i bierzmowania.
W Wielki Czwartek Mszą Wieczerzy Pańskiej rozpoczyna się Triduum Paschalne. Jest to dla Kościoła niezwykle ważny i wzniosły moment. W tym dniu celebruje się ustanowienie Eucharystii i odbywa się ceremoniał obmycia nóg, upamiętniający służbę Chrystusa wobec ludzkości i Jego pragnienie, aby każdy służył innym. Eucharystia jest sakramentem, który Chrystus pozostawił ludzkości przed swoją śmiercią. Jest to święto upamiętniające mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa. Triduum Paschalne kończy się w sobotę podczas Wigilii Paschalnej, a radość ogarnia całe zgromadzenie, ponieważ Pan zmartwychwstał i żyje pośród ludzi.
Popołudnie Wielkiego Piątku ukazuje nam dramat śmierci Chrystusa na Golgocie. Krzyż wzniesiony ponad światem pozostaje znakiem zbawienia i nadziei. Według Ewangelii św. Jana, w Męce Jezusa kontemplowana jest tajemnica Ukrzyżowanego, umiłowanego ucznia i Matki Jezusa. Z tym dniem wiąże się szczególny, bardzo wymowny symboliczny akt: oddanie czci krzyżowi świętemu, moment jego uroczystego przedstawienia wspólnocie. W tym dniu nabiera znaczenia Droga Krzyżowa, rozważania bolesnej drogi, którą Jezus przebył aż do ukrzyżowania i śmierci na krzyżu. Kościół pr oponuje medytację, aby pomóc nam się modlić i zanurzyć w darach i miłosierdziu Jezusa.
Wielka Sobota jest dniem święcenia pokarmów na Wielkanocny stół i adoracją Jezusa, który spoczął w grobie. Wielką lekcją jest to, że Chrystus jest w grobie, zstąpił do krainy umarłych, do najgłębszych otchłani, do których człowiek może się dostać. W tym dniu Kościół obchodzi Wigilię Paschalną. Uroczystość odbywa się w sobotni wieczór. Jest to czuwanie ku czci Pana, aby wierni, idąc za wezwaniem Ewangelii (por. Łk 12, 35-36), trzymali zapalone lampy, jako ci, którzy oczekują na przyjście swego Pana, aby mógł ich zastać na czuwaniu i zaprosić do swego stołu.
Uroczystość rozpoczyna się poświęceniem ognia, które odbywa się poza kościołem. Następnie kapłan na świecy paschalnej kreśli rylcem krzyż wypowiadając słowa o wieczności Jezusa. W ten sposób wyraża on za pomocą gestów i słów całą naukę o panowaniu Chrystusa nad kosmosem, tak jak przedstawił ją św. Paweł. Nic nie ujdzie odkupieniu Pana i wszystko – ludzie, rzeczy i czas – znajduje się w Jego mocy. W procesji za Paschałem podąża całe zgromadzenie liturgiczne. Diakon ukazując Paschał woła: „Oto światłość Chrystusa!” Wszyscy odpowiadają: „Bogu niech będą dzięki!” Wierni zapalają świece od ognia paschału i wchodzą do kościoła. Paschał, symbolizujący Zmartwychwstałego Chrystusa, kolumnę ognia i światła, która prowadzi nas przez ciemność i wskazuje drogę do ziemi obiecanej, postępuje w procesji. Wierni stoją z zapalonymi świecami. Przewodniczący uroczystości okadza świecę paschalną. Następnie śpiewa się Exultet. Ten hymn pochwalny przede wszystkim ogłasza wszystkim radość Wielkanocy, radość Nieba, Ziemi, Kościoła, zgromadzenia chrześcijan. Ta radość pochodzi ze zwycięstwa Chrystusa nad ciemnością. Tej nocy wspólnota chrześcijańska poświęca więcej czasu niż zwykle na głoszenie Słowa. Czytania wigilijne są spójne i rytmiczne. Najlepszym kluczem jest ten, który dał nam sam Jezus: „I zaczynając od Mojżesza poprzez wszystkich proroków wykładał im (uczniom z Emaus), co we wszystkich Pismach odnosiło się do Niego” (Łk 24,27).
Niedziela Wielkanocna to najważniejsze święto chrześcijańskie. Po śmierci na krzyżu ciało Jezusa zostało pochowane i pozostało tam aż do zmartwychwstania, kiedy jego duch i ciało ponownie się połączyły. Od hebrajskiego słowa „Peseach” słowo Wielkanoc oznacza przejście z niewoli do wolności. To dzień wielkiej radości, gdyż wieść o zmartwychwstaniu Chrystusa rozbrzmiewa uroczyście w zgromadzeniu ludu Bożego, śmierć nie ma już nad Nim władzy, a wszyscy są wezwani do radowania się ze zmartwychwstania Pana.
ks. Artur Karbowy SAC – pallotyn, Wyższy Przełożony pallotynów w Rio de Janeiro. Często widywany z aparatem fotograficznym.
