Miała być miastem bez Boga. Pomysłodawcy tego „projektu”, na czele ze Stalinem, nie żyją. A Nowa Huta jest. Z kościołami, procesjami podczas Bożego Ciała, Nowohucką Drogą Krzyżową. To pierwsze miasto w Polsce komunistycznej, którego mieszkańcy stanęli w obronie wiary. I zapłacili za to wysoką cenę.
Jednym z najważniejszych pragnień Nowohucian było zaspokojenie potrzeb religijnych. Po wielu staraniach władze zgodziły się, by dom Boży stanął na osiedlu Teatralnym. Utworzony przez wiernych Komitet Budowy Kościoła miał stanowić finansowe wsparcie dla budowy świątyni. W czasach PRL we wznoszeniu kościołów licznie pomagali “zwykli” ludzie, nie fachowcy: nosili cegły, wylewali beton, etc. 17 marca 1957 Nowohucianie postawili krzyż na wspomnianym Osiedlu, tam gdzie miała wyrosnąć świątynia.
Uderzenie przyszło w 1959 roku. Komuniści cofają pozwolenie na budowę. Kradną dwa miliony złotych zebranych przez wspomniany Komitet. Przeciętna miesięczna pensja wynosiła wówczas około 1500 złotych miesięcznie.
Wobec takich działań protestuje biskup Wojtyła. 27 kwietnia 1960 roku robotnicy otrzymują zadanie usunięcia krzyża, de facto profanacji. W obronie symbolu chrześcijaństwa stają wierni. Rozpędzają robotników. Zaczynają modlić się pod krzyżem. Około 14.00 ZOMO wobec ponad 2000 osób używa armatek wodnych, gazu łzawiącego, pałek. W stronę oddziałów lecą kamienie i płytki chodnikowe. Huta zostaje odcięta od świata. Komuniści zamykają drogi, odcinają prąd oraz połączenia telefoniczne. O północy wojsko i oddziały milicji pacyfikują walczących.
Władysław Gomułka 14 maja tego samego roku w Kombinacie (obecnie upadającym) nazwał obrońców “antyspołecznymi szumowinami”, “chuliganami podszczutymi przez klerykałów”. Władza, w ramach zemsty, zwolniła z pracy kilkadziesiąt osób, blisko 90 skazała na karę więzienia od sześciu miesięcy do pięciu lat, prawie sto dwadzieścia ukaranych zostało przez kolegia do spraw wykroczeń.
Powróćmy do Karola Wojtyły. Mając 38 lat zostaje biskupem pomocniczym Archidiecezji Krakowskiej. Prawie dokładnie (różnica jednego dnia) 7 miesięcy przed obroną Krzyża jest konsekrowany (wyświęcony) na biskupa. Dlaczego on? Urodzony w Tarnopolu, na wschodzie Polski, Arcybiskup Baziak następca Księcia Kardynała Sapiehy, powiedział, że istotna jest opieka duchowa nad mieszkańcami Nowej Huty. Do tej posługi został wyznaczony ksiądz Karol Wojtyła. To dzięki niemu powstał pierwszy kościół w tym mieście. Wprawdzie nie tam gdzie był pierwotnie planowany. Na osiedlu Teatralnym stoi krzyż, który przypomina o wydarzeniach z kwietnia 1960 roku.
